Bánh gio là một món ăn quen thuộc với người dân Bắc Bộ suốt hàng trăm năm qua, ít ai biết rằng món bánh đặc sản này cũng tồn tại trong vùng cao Bắc Kạn.
Mặc dù đơn giản, nhưng để làm ra chiếc bánh gio hoàn hảo, người thợ phải có tay nghề cao và sự khéo léo. Ngay từ việc chuẩn bị nguyên liệu, mọi công đoạn đều quan trọng, từ việc lựa chọn lá đế cho đến chế biến cây đốt để tạo nên bánh trắng mịn. Việc lựa chọn gạo và ngâm gạo cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận. Khi bánh gio chín, nó được thưởng thức kèm với mật từ đường mía, mang đến hương vị ngọt thơm đặc trưng. Món bánh gio thành công phải có chiếc vỏ mịn, dẻo, độc đáo với hương vị mát mịn.
Trong những ngày hè nắng nóng, việc thưởng thức chiếc bánh gio mát lạnh, chấm với mật từ đường mía là cách tuyệt vời để tận hưởng hết sự độc đáo của món đặc sản này. Cùng xem bí quyết làm nên hương vị của bánh gio Bắc Kạn qua bài viết dưới đây nhé!
Bánh gio mật mía là đặc sản ở đâu?
Bắc Kạn không chỉ nổi tiếng với các danh lam thắng cảnh và truyền thống văn hóa tuyệt vời, mà còn có những món đặc sản thú vị bạn nên đem về làm quà cho người thân yêu.
Bánh gio Bắc Kạn đã tồn tại hàng trăm năm và trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực của người dân địa phương. Sự làm bánh gio yêu cầu người thợ phải khéo léo và tinh mắt. Bánh gio được gói bằng gạo nếp rẫy, tạo nên vị dẻo và thơm ngon. Lá để gói bánh phải là lá chít bánh tẻ, chỉ có lá chít mới tạo nên màu sắc vàng tươi và dễ bóc, mang theo mùi thơm đặc trưng. Mật mía, được làm từ đường mía trồng trên đất cát, mang hương vị sậm màu và thơm ngon, là nguyên liệu tuyệt vời để chấm bánh gio.
Bánh gio ngon nhất phải có độ mịn, độ dẻo và sự dai, cùng vị đậm đà, mát lành, và có thể bảo quản được trong thời gian dài. Khi thưởng thức cùng với mật mía, hương vị thơm ngon hoàn hảo làm cho bánh gio trở thành một trải nghiệm đặc biệt.
Bí quyết làm nên hương vị của bánh gio Bắc Kạn
Theo tín ngưỡng dân gian, việc ăn bánh gio (bánh tro) cùng với một chút hoa quả vào ngày Tết Đoan Ngọ (ngày 5/5 âm lịch) được cho là có thể loại bỏ bệnh tật trong cơ thể. Vì thế, từ lâu, bánh gio đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ của người Việt Nam nói chung và người dân Bắc Kạn nói riêng.
Quá trình làm bánh gio rất phức tạp và đòi hỏi sự khéo léo, tinh mắt của người làm. Để có một chiếc bánh gio ngon, quá trình chế biến phải bắt đầu từ việc lựa chọn cây đốt để làm gio, phải đảm bảo gio trắng và mịn, sau đó kết hợp với nước vôi có độ nồng độ thích hợp. Quá trình này đặc biệt quan trọng, và điều quan trọng nhất là kiểm tra độ đậm của nước gio trước khi ngâm gạo.
Nếu nước gio quá đậm, bánh sẽ có hương vị chát không thể ăn được, trong khi nếu quá nhạt, bánh sẽ trở nên nhão. Gio, một thành phần chính để làm bánh gio, cũng được chế biến từ nguyên liệu đặc biệt và phải trải qua quá trình nghiền nhỏ và lọc từng giọt, tương tự như việc pha cà phê phin. Để có đủ lượng gio để làm một lô bánh, cần mất tới 10 tiếng để lọc.
Gạo được sử dụng để gói bánh phải là loại gạo nếp rẫy, tạo nên độ dẻo và hương thơm cho bánh. Lá để gói bánh phải là lá chít bánh tẻ, chỉ có lá chít mới tạo nên màu vàng sáng và dễ bóc, mang theo mùi thơm đặc trưng khi ăn bánh.
Mật mía, dùng để chấm bánh gio, được làm từ đường mía trồng trên đất cát và đánh lên để đảm bảo sánh, thơm ngon, và có màu vàng đậm đà. Điều quan trọng, bánh gio ngon nhất phải có độ mịn, độ dẻo và dai, cùng với vị đậm đà, mát lành, và có khả năng bảo quản lâu dài.
Cách làm bánh gio Bắc Kạn
Nguyên liệu làm bánh gio Bắc Kạn
- Gạo nếp loại ngon: 1kg
- Nước gio (nước tro): 1 lít
- Lá chít hoặc lá dong nhỏ: 30 lá
- Mật mía: 3 thìa
- Lạt buộc: 30 cái
Cách làm nên bánh gio Bắc Kạn
Bước 1
Sau khi đã sẵn các loại nguyên liệu, chúng ta bắt đầu quy trình làm bánh gio. Trước hết, vo gạo nếp kỹ để làm cho nó sạch bỏ đi nước đục. Sau đó, ngâm gạo nếp cùng với một thìa muối trong khoảng 6 tiếng, sau đó rửa sạch gạo bằng nước sạch.
Bước 2
Tiếp theo, ngâm gạo trong nước tro, đảm bảo rằng nước phải ngập hoàn toàn gạo. Thời gian ngâm này khoảng 24 giờ với tro thông thường và chỉ cần 4 tiếng với tro tàu, nên bạn cần cân nhắc lựa chọn.
Bước 3
Sau khi gạo đã ngâm với nước tro, tiếp tục rửa sạch gạo bằng nước sạch một lần nữa. Lần này, bạn thêm khoảng 2 thìa muối vào gạo, sau đó khuấy đều và để cho gạo ráo nước.
Bước 4
Đối với lá chít, rửa chúng thật sạch và trần qua nước sôi hai lần để làm lá mềm hơn và giảm độ hăng.
Bước 5
Tiếp theo, đặt phần gạo vào phía sau lá chít theo chiều dọc và đảm bảo rải đều, sau đó cuộn lá lại và sử dụng lạt để buộc chặt.
Bước 6: Luộc bánh
Bây giờ, bạn có thể luộc hoặc hấp bánh gio. Cách luộc tương tự như khi luộc bánh răng bừa hoặc bánh bột lọc. Đổ nước ngập gạo và sau đó luộc trong khoảng hơn 1 tiếng. Khi muốn kiểm tra xem bánh đã chín chưa, bạn có thể lấy ra và kiểm tra.
Khi bánh đã chín hết, hãy rửa bánh bằng nước lạnh và để ráo nước.
Bước 7: Làm mật mía chấm bánh gio
Bạn có thể đun đường trắng trong một nồi, đun lửa nhỏ cho đến khi đường tan hoàn toàn và trở thành nước đường màu vàng cánh gián. Đảm bảo rằng đường hoàn toàn tan, đường trở thành nước đường đặc và có thể quánh lại.
Những đặc sản làm quà khi đến Bắc Kạn
- Bánh gio mật mía
- Rau bò khai Ba Bể
- Cá nướng Ba Bể
- Gạo nếp Khẩu Nua Lếch Ngân Sơn
- Tép chua
Nhằm tận dụng và phát triển giá trị của đặc sản quê hương, cũng như để giúp giải quyết vấn đề công ăn việc làm tại địa phương, nhiều tổ phụ nữ đã hình thành và phát triển. Các tổ này nhằm mục đích chia sẻ kiến thức về cách gói bánh, cách tiếp thị và quảng bá sản phẩm trên các mạng xã hội. Thông qua sự hợp tác và học hỏi lẫn nhau, họ đã giúp nâng cao chất lượng và uy tín của bánh gio Bắc Kạn trên thị trường. Hiện nay, bánh gio Bắc Kạn đã được tiêu thụ và được biết đến ở nhiều địa phương trên khắp cả nước.
