Bắc Kạn là một vùng đất nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp và sở hữu một di sản văn hóa, lịch sử vô cùng độc đáo. Tuy nhiên, điều đặc biệt khác của vùng này là sự phong phú và ngon miệng của các món ăn truyền thống. Trong danh sách 100 món đặc sản của Việt Nam, bánh trời Bắc Kạn đứng đầu với sự độc đáo từ nguyên liệu cho đến cách chế biến. Món bánh này thể hiện sự gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người Tày, tạo nên một vị giác đặc biệt và thu hút nhiều người.
Bánh bánh trời là gì?
Bánh trời, còn gọi là bánh pẻng phạ, thường xuất hiện trong các ngày lễ quan trọng của người Tày tại vùng Ba Bể, như Lễ Tết và lễ hội xuống đồng. Bánh có hình dáng bên ngoài đơn giản, là những viên bánh tròn to, giống như quả nhãn lồng, với màu trắng kết hợp với một chút màu nâu của nhân bánh bên trong. Mặc dù không có vẻ ngoại hình lộng lẫy, nhưng đây lại là một món bánh truyền thống đầy ý nghĩa đối với người Tày. Bánh này thường được dùng để cúng trời đất vào dịp đầu năm, nhằm mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình.
Bánh trời Bắc Kạn không chỉ là một món bánh nhỏ bé. Nó tự hào là sản phẩm kết hợp của nhiều nguyên liệu đặc trưng và hương vị đậm đà của người dân vùng cao. Khi thưởng thức một miếng bánh, bạn sẽ trải qua một trải nghiệm hương vị đa dạng. Đầu tiên, là vị cay nồng của rượu, tiếp đến là hương ngọt của đường, sau đó là hương chát thơm của nước chè mạn, và cuối cùng là vị béo bùi của bột nếp. Tất cả những hương vị này hòa quyện với nhau, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đầy mới mẻ và ấn tượng, khó quên đối với những người thưởng thức.
Cách làm bánh trời Bắc Kạn của người dân tộc Tày
Trong tất cả các khu vực ở Tây Bắc, bánh trời Ba Bể nổi tiếng nhất với du khách, bởi đây là nơi người Tày tập trung đông nhất và sản xuất món bánh hấp dẫn nhất.
Nguyên liệu chính để làm bánh là gạo nếp. Gạo nếp phải thơm ngon và không được pha trộn với thóc hoặc sạn, chỉ như vậy mới có thể tạo nên món bánh ngon. Gạo nếp khô được xay mịn để tạo thành bột nếp. Bột sẽ được trộn với nước chè mạn đặc thay vì nước lọc như các loại bánh khác. Trong quá trình nhào bột, một chút rượu trắng nguyên chất được thêm vào để tạo mùi thơm đặc trưng.
Bột nếp có đặc tính dính và dễ bị chảy. Vì vậy, khi làm bánh, người Tày thường đặt một nồi mỡ bên cạnh để chiên bánh ngay sau khi làm xong phần bột. Bánh được chiên trong mỡ cho đến khi trở thành màu vàng rộn, sau đó được vớt ra. Lớp vỏ của bánh được làm bằng gạo nếp rang vàng, sau đó được xay nhuyễn tạo thành bột giống như thính.
Sau khi bánh đã được chiên, họ tiếp tục làm đường. Đường được đổ vào nồi, sau đó thêm một chút nước để đường dễ tan chảy. Đường được đun sôi đến khi có độ kết dính. Sau đó, bánh được thả vào nồi đường đang sôi để ngập đường, sau đó vớt bánh ra và lăn ngay vào lớp bột áo bánh đã làm sẵn.
Cách làm bánh trời tại Ba Bể khá đơn giản, chỉ với vài bước đơn giản, bạn đã có thể tạo ra một món bánh thơm ngon và độc đáo.
Ý nghĩa của bánh trời Bắc Kạn đối với người Tày
Trong các bữa lễ cúng của người Tày, món bánh trời truyền thống là không thể thiếu. Thường vào đêm giao thừa của Tết Nguyên Đán, người Tày bắt đầu làm bánh trời. Món bánh này sẽ được dùng để cúng ông bà và tổ tiên. Người Tày tin rằng khi tổ tiên trở về vào dịp Tết, họ sẽ đến để thưởng thức bánh và uống rượu cùng các cụ.
Bánh trời Bắc Kạn không chỉ là một nét truyền thống đặc biệt của người dân ở đây, mà còn thể hiện lòng kính trọng và biết ơn công ơn của tổ tiên. Đây là cách để họ dâng lên trời đất những món ăn quý báu nhất, để cầu cho năm mới tràn đầy điều may mắn.
Những ai đã có cơ hội thưởng thức bánh trời Bắc Kạn sẽ hiểu tại sao món ăn này đứng đầu trong thế giới ẩm thực đa dạng của Việt Nam. Hương thơm thơm ngon và hấp dẫn sẽ ấn tượng mãi trong tâm trí của họ. Ngày nay, với sự phát triển của ngành du lịch, người dân đã mang bánh trời đến gặp gỡ du khách, để mọi người đều có cơ hội thưởng thức món ăn tuyệt vời này.
Cảm nhận của du khách khi thưởng thức bánh trời Bắc Kạn
Chúng tôi cũng vậy, khi quan sát bà con người Tày làm bánh, chúng tôi đã không thể ngờ rằng món bánh này lại khiến chúng tôi ngạc nhiên đến vậy. Sức hấp dẫn thực sự nằm trong hương vị của bánh, chứ không phải ở bề ngoài. Khi chúng tôi thưởng thức sản phẩm của họ, chúng tôi ngay lập tức trở nên mê mải với chiếc bánh này.
Khách du lịch rất thích món bánh trời Bắc Kạn
Bên trong, bánh mềm mịn, thơm ngon, còn bên ngoài lại giòn ngọt. Do tác động nhiệt độ cao và nhanh chóng, lớp nhân bên trong chưa kịp ngấu nhiệt thì lớp vỏ đã trở nên giòn cứng. Khi ăn bánh, chúng tôi cảm nhận như món bánh này còn có một lớp nhân đặc biệt. Cảm giác này đưa chúng tôi vào một trạng thái thú vị và hấp dẫn, khiến chúng tôi không thể ngừng khen ngợi.
Vị ngọt của đường mía, chút cay cay và hơi ấm của rượu, vị đắng thơm của chè mạn, hương vị béo bùi của bột nếp nương, cùng với lớp bột áo mềm mịn, nhẹ nhàng, tan chảy trên đầu lưỡi. Tất cả những hương vị này kết hợp lại tạo thành một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Những ai đã từng được trải nghiệm hương vị đặc trưng của bánh trời Bắc Kạn, chắc chắn sẽ khó quên. Thưởng thức món bánh này giữa vẻ đẹp tự nhiên của cảnh quan và trong không gian ấm cúng của người dân tộc Tày, thực sự là một trải nghiệm độc đáo. Chính vì điều này, không ngạc nhiên khi bánh trời Bắc Kạn đứng đầu trong thế giới đa dạng của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam.
